De naam Hamont-Achel

De oudste, tot nu toe gevonden vermelding van de plaatsnaam Hamont dateert uit maart 1257. In een oorkonde over een geschil tussen Willem I van Boxtel (voogd van Hamont, Achel en Sint-Huibrechts-Lille) en het Sint-Servaaskapittel van Maastricht is er sprake van’ villa (dorp) Hamont’.

Ook in andere oorkondes en geschriften uit de 13de, 14de en 15de eeuw vinden we geregeld de benaming Hamont in altijd dezelfde schrijfwijze.
Etymologen (taalkundigen) ontwikkelden allerlei verklaringen over de juiste betekenis en herkomst van de naam.
Sommigen vinden er de Frankische woorden ‘haag’ en ‘munt(i)’ (berg of verhoogde plaats) of ‘mund’ (bescherming, versterking) in terug en verklaren de benaming dan ook ‘als een door houtgewas beschermde of versterkte plaats’. Anderen verwijzen naar het Middelnederlandse ‘hameide’, wat ‘omheinde plaats’ betekent, of naar het Oudnederlandse ‘hamonth’ (afgesloten ruimte).
Omdat echte oude vormen van de plaatsnaam Hamont ontbreken, is elke verklaring een gok. Toch vinden we in alle veronderstellingen een gemeenschappelijk kenmerk: een afgesloten en beschermde plaats. Het is dan ook niet onwaarschijnlijk dat Hamont in vroegere tijden, nog voor de stad met wallen werd omringd, eruitzag als een natuurlijke of door de mans gecreëerde versterkte plaats.

In een bulle van Paus Innocentius II uit 1139 komt voor het eerst de plaatsnaam ‘Achile’ voor: de ‘ecclesia de Achile’ (kerk, parochie) behoort tot de bezittingen van Sint-Servaas. ‘Aghel’ en ‘Aghelen’ zijn recentere benamingen. De oudste benaming verwijst naar 2 stamwoorden: a (water) en lo (moerasbos). Achel zou dus betekenen: moerasbos aan een waterloop (de Warmbeek).